Tajemnica sarkofagu Ozyrysa ze starożytnego Egiptu

Ok. roku 450 p.n.e. pod piramidy w Gizie zawitał Herodot, sławny grecki historyk, często nazywany ojcem historii. W trakcie swojej wyprawy dowiedział się od Egipcjan wielu interesujących rzeczy na temat historii państwa, które następnie ze szczegółami opisał dla potomnych. Herodot, oprócz sprawdzonych kwestii, podawał także zasłyszane informacje na temat rzeczy, których - jak sam przyznawał - nigdy nie widział na własne oczy. Jedną z takich historii były informacje o mieszczącym się obok Wielkiej Piramidy rozległym systemie podziemnych komór oraz tuneli. Wg Herodota na samym dole miało się znajdować niewielkie podziemne jezioro z krystalicznie czystą wodą, w której umieszczono tajemniczy sarkofag.


Przez wiele lat egiptolodzy odrzucali te relacje, gdyż nie było żadnych dowodów na to, że opowieść Herodota może być prawdziwa. Do interesującego zdarzenia doszło jednak w 1933 roku, gdy słynny egiptolog Selim Hassan natknął się na wejście do podziemnego szybu w okolicy piramid Chefrena oraz Cheopsa. Wraz ze swoimi współpracownikami starał się przedostać na sam dół szybu, jednak uniemożliwiła mu to znajdująca się tam woda. Zawartość szybu pozostawała tajemnicą i trzeba było poczekać aż kilkadziesiąt lat, zanim w 1999 roku kolejna grupa egiptologów dokonała kompletnego odkrycia. Pracom tym przewodził kontrowersyjny egiptolog Zahi Hawass, krytykowany za niedopuszczanie do wykopalisk innych egiptologów oraz niezależnych badaczy. Po tym, gdy poziom wody w szybie znacznie się obniżył, Hawass zarządził rozpoczęcie prac badawczych.


Okazało się, że szyb miał ok. 10 metrów głębokości i prowadził do pierwszej komory. Pomieszczenie to miało ok. 3 metry wysokości oraz 9 metrów długości. W wykutej w skale komorze nie znaleziono żadnych artefaktów. Z pierwszej komory w dół prowadził jednak kolejny szyb, głęboki aż na 13 metrów. Szyb prowadził do drugiej komory, która, jak się okazało, nie była pusta - po bokach znajdowało się siedem nisz, a dwie z nich zawierały wielotonowe sarkofagi. Jeden sarkofag został zrobiony z bazaltu, zaś drugi z granitu. Oba zawierały w sobie ludzkie szczątki. W drugiej komorze znaleziono także ceramikę, którą datowano na ok. 500 r. p.n.e., a także kolejny szyb. Tym razem szyb miał 7 metrów głębokości i był znacznie węższy, mogąc pomieścić maksymalnie 1 osobę. Szyb prowadził do ostatniej komory, w której, jak się okazało, znajdowała się krystalicznie czysta woda z niewielkiego jeziorka. Na środku mieściła się prostokątna platforma, na której leżały pozostałości 4 filarów. Wewnątrz platformy, pod wodą, znajdował się bazaltowy sarkofag o wadze 12 ton.


Zdaniem Zahiego Hawassa pokrywa od sarkofagu była otwarta. W różnych artykułach na temat tego odkrycia można znaleźć informacje, że sarkofag był w środku pusty, jednak sam Hawass stwierdził, że znajdowały się tam niewielkie fragmenty ludzkich szczątków. W komorze odnaleziono także ceramikę, datowaną na okres panowania VI dynastii, czyli mniej więcej 2300 r. p.n.e. Na dnie sarkofagu zidentyfikowano egipską inskrypcję "pr", która znaczy mniej więcej tyle co "dom". Zahi Hawass łączy ją z tytułem "dom Ozyrysa, władcy świata podziemnego", jak w starożytności nazywano płaskowyż w Gizie. Wg Hawassa, zanurzony w wodzie sarkofag był symbolicznym grobem Ozyrysa. Zgodnie z przyjętą wersją umieszczono go tam, aby oddać mu hołd i aby moc Ozyrysa udzielała się pochowanym w pobliżu faraonom. Zahi Hawass uznał swoją pracę za jedno z najbardziej ekscytujących odkryć w Egipcie w XX wieku. Mimo to do dziś odkrycie to budzi wiele kontrowersji.


Nie wiadomo, w jaki sposób cały kompleks został wykuty w skale, a warto pamiętać, że sarkofag w jeziorku znajduje się aż 30 metrów pod ziemią. Ogromny sarkofag musiał zostać przetransportowany przez wąski szyb, co wydaje się zdumiewającym osiągnięciem. Nie wiadomo też, kto zlecił budowę całego kompleksu ani też jaki był jego cel. Okazało się również, że gdy w 1933 roku Selim Hassan jako pierwszy odkrył szyb, udało mu się dotrzeć do 2 poziomu, w którym widział siedem sarkofagów znajdujących się w siedmiu niszach. Mimo to w 1999 roku w drugiej komorze mieściły się już tylko dwa sarkofagi - do dziś nie wiadomo, co się stało z pięcioma, które zaginęły.


Z powodu wielu niejasności wokół sarkofagu Ozyrysa zaczęły powstawać najróżniejsze teorie. Niektórzy uważają, że grupa badaczy nie przekazała prawdziwych informacji na temat tego, co znaleźli w sarkofagu. Inni powołują się z kolei na słowa Herodota, wg którego cały system został zbudowany przez faraona Cheopsa i że to właśnie jego ciało zostało pochowane w zagadkowym sarkofagu. Zwolennicy teorii o zaawansowanej cywilizacji zamieszkującej Gizę przed Egipcjanami sugerują z kolei, że to jej członkowie zbudowali te struktury, które następnie zostały jedynie odkryte przez Egipcjan i użytkowane jako ich grobowce. Jeszcze inni wskazują, że skoro sarkofag był otwarty, oznacza to, że znajdujące się w nim najcenniejsze rzeczy już dawno temu mogły zostać zrabowane.

Poniższy film zawiera więcej zdjęć oraz informacji na powyższy temat: